Ông Phan Văn Khổng, GĐ Trung tâm KN-KN Bến Tre
Thưa ông, năm 2015 Trung tâm KN-KN Bến Tre đã thực hiện chuyển giao các tiến bộ kỹ thuật nông nghiệp trọng tâm gì cho nông dân?
Cũng như các năm trước, năm qua Trung tâm KN-KN Bến Tre đã tập trung nhân lực, vật lực cho công tác xây dựng mô hình trồng trọt, chăn nuôi tiên tiến, như áp dụng các biện pháp canh tác tiên tiến SX rau màu trên vùng đất chuyển đổi ở huyện Bình Đại.
Mô hình nâng cao sản lượng chất lượng bưởi da xanh ở huyện Giồng Trôm. Các hộ trong mô hình không những đạt năng suất cao (13 tấn /ha/năm) mà còn chuyển phương thức canh tác từ sử dụng phân bón vô cơ sang hữu cơ sinh học, rất tốt cho sức khỏe và bảo vệ môi trường, nâng cao tính cạnh tranh của sản phẩm.
Mô hình nuôi heo trên đệm lót sinh học được triển khai ở huyện Giồng Trôm và Mỏ Cày Bắc không chỉ heo phát triển tốt mà việc xử lý chất thải được giải quyết một cách rất khoa học, mùi hôi thối không còn, môi trường xanh sạch.
Ngoài ra, mô hình nuôi tôm càng xanh toàn đực bán công nghiệp đang được triển khai ở các huyện Bình Đại, Ba Tri. Đây được xem là mô hình trọng tâm nhằm đa dạng hóa vật nuôi khi tôm sú, tôm thẻ chân trắng đang bị dịch bệnh tấn công. Mặc dù mới triển khai nhưng đến nay tôm phát triển tốt, tỷ lệ sống đạt trên 60%.
Đặc biệt là mô hình SX nghêu giống mà chủ đề tài là ông Châu Hữu Trị, Phó giám đốc Trung tâm KN-KN Bến Tre. Từ đề tài này Bến Tre không những chủ động được hoàn toàn về nghêu giống có chất lượng mà còn bán cho cho các địa phương như Phú Yên, TPHCM, Tiền Giang... Đây là một tiến bộ kỹ thuật SX nghêu giống nhân tạo, mở ra sự chủ động hoàn toàn về giống nghêu mà từ trước đến nay vẫn phụ thuộc vào tự nhiên…
Ông đánh giá thế nào về hiệu quả của việc chuyển giao các tiến bộ kỹ thuật nông nghiệp cho nông dân trong tỉnh?
Mặc dù vẫn còn nhiều việc cần phải làm trong thời gian tới, nhưng chúng tôi đánh giá rất cao các kết quả của công tác KN-KN trong năm qua. Khuyến nông không những đã đem đến hiệu quả kinh tế, cải thiện thu nhập cho các nông hộ, mà còn tác động lớn đến nhận thức của nông dân trong việc tiếp cận các tiến bộ kỹ thuật trồng trọt và chăn nuôi.
Bến Tre là một tỉnh có phong trào nuôi tôm công nghiệp phát triển ở vùng ĐBSCL. Nhờ nuôi tôm công nghiệp mà nông dân các huyện ven biển được đổi đời. Tuy nhiên cũng từ lợi nhuận cao nên đã có những năm phong trào nuôi tôm phát triển quá nóng, bất chấp sự nguy hại đã được cán bộ kỹ thuật cảnh báo trước. Các bệnh dịch trên tôm xuất hiện ngày càng nhiều, không những ảnh hưởng đến năng suất, chất lượng mà còn đe dọa đến sự phát triển bền vững của một thế mạnh ở tỉnh.
Đến nay, nhờ sự vào cuộc có trách nhiệm của các ban ngành, đặc biệt là công tác khuyến ngư như xây dựng vùng nuôi tập trung, tuân thủ nghiêm ngặt lịch thời vụ đến công tác giống, nên nghề nuôi tôm ở Bến Tre đang phát triển ổn định.
Chúng tôi đánh giá rất cao hiệu quả của công tác hội thảo đầu bờ trong việc chuyển giao các tiến bộ kỹ thuật cho nông dân. Không gì hay bằng cầm tay chỉ việc. Tuy nhiên muốn đạt hiệu quả thì cần hội đủ các yếu tố từ chọn người xây dựng mô hình phải là người có tâm huyết, muốn hiểu biết về kỹ thuật và có lực về SX, chăn nuôi. Người có sức lôi kéo các hộ khác cùng nhập cuộc.
Với cán bộ kỹ thuật KN-KN cũng vậy, phải là những cán bộ trẻ, năng động, hiểu biết về lĩnh vực được phân công, phải có tính quần chúng và kiên trì.
Năm nay chúng tôi cũng rất chú trọng đầu ra cho sản phẩm và xem đó là hướng để xây dựng, chuyển giao các mô hình. Ví dụ như mô hình bưởi da xanh, chúng tôi khuyến khích các hộ vào tổ liên kết SX theo VietGAP hoặc tiêu chuẩn an toàn và làm cầu nối với chủ cơ sở Hương Miền Tây, một cơ sở chuyên thu mua, xuất khẩu bưởi da xanh của Bến Tre; hay cơ sở thu mua chôm chôm xuất khẩu ở huyện Chợ Lách. Trước khi chọn xây dựng mô hình, chúng tôi đã liên hệ với các chủ doanh nghiệp trong tỉnh. Nhờ đó các hộ SX cảm thấy vững tin hơn trước khi nghĩ đến việc trồng cây gì, nuôi con gì.
Năm 2016, trung tâm sẽ tập trung vào hoạt động gì nhằm thực hiện tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng hàng hóa và bền vững?
Trung tâm sẽ mở rộng các mô hình có hiệu quả kinh tế và có thị trường ổn định như bưởi da xanh, chôm chôm, ca cao dưới tán dừa, mô hình nuôi tôm càng xanh bán công nghiệp kết hợp với nuôi tôm càng xanh trong ao vườn, trong ruộng lúa, mở rộng thêm mô hình nuôi lươn trong ao bùn, nuôi cá sặc rằn.
Đặc biệt trung tâm sẽ chủ động trong việc nghiên cứu và chuyển giao các mô hình tiên tiến nhằm ứng phó với biến đổi khí hậu mà Bến Tre được dự báo là tỉnh bị tác động mạnh, đồng thời sẽ cùng các ban ngành khác tham mưu cho tỉnh trong chủ trương tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng bền vững.
Ở đây chúng tôi thấy cần phải xác định đúng vai trò của các doanh nghiệp trong cơ chế 4 nhà mà chúng ta đang vận hành. Nên chăng xem họ là nhân tố cốt lõi, bởi chính họ là người đem sản phẩm của nhà nông ra thị trường với mục đích tìm lợi nhuận. Họ biết nắm bắt thị trường, biết thị trường yêu cầu gì. Và rồi chính họ sẽ biết để đáp ứng nhu cầu của thị trường, thì nhà nước có vai trò gì, nhà khoa học có vai trò gì và những người SX hàng hóa có vai trò gì?
Ví dụ như cơ sở Hương Miền Tây ở Bến Tre là một dẫn chứng. Để đứng vững trên thị trường, cơ sở đã biết ứng dụng tiêu chuẩn VietGAP và chỉ ký hợp đồng bao tiêu sản phẩm của các nhà trồng bưởi theo tiêu chuẩn VietGAP. Làm thế, chúng ta mới có một nền nông nghiệp hàng hóa đúng nghĩa và bền vững.
Xin cảm ơn ông!