Anh Lê Hùng Huấn (bên trái) giới thiệu hệ thống tưới tiết kiệm phun mưa trong vườn hồ tiêu nhà mình
Đại hạn
Tính đến thời điểm này, tỉnh Gia Lai đã có khoảng 15.000 ha hồ tiêu (con số thực có thể còn hơn), vượt so với quy hoạch 9.000 ha (quy hoạch của tỉnh đến năm 2020 giữ ở mức 6.000 ha tiêu).
Năng suất tiêu năm nay ước khoảng 4 tấn/ha, với khoảng 8.900 ha kinh doanh thì sản lượng hồ tiêu của tỉnh sẽ đạt khoảng 35.000 tấn hồ tiêu hạt khô. Một số địa phương phương có diện tích hồ tiêu lớn như Chư Sê 3.500 ha, Chư Pưh 2.600 ha...
Đăk Nông là tỉnh có diện tích hồ tiêu lớn nhất nước. Chỉ tính riêng huyện Đăk Song đã có trên 15.000 ha, vượt cả diện tích hồ tiêu toàn tỉnh Gia Lai.
Liên tục trong nhiều năm, hồ tiêu được mùa, được giá. Theo đó người trồng hồ tiêu ở Tây Nguyên không ngừng mở rộng diện tích cho loại cây này.
Tuy nhiên ba năm trở lại đây, mưa ít, nắng hạn kéo dài đã làm không ít vườn hồ tiêu ở Tây Nguyên bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Báo cáo mới nhất từ UBND tỉnh Gia Lai cho biết: Tính đến ngày 8/4, tỉnh này đã có 1.679 ha hồ tiêu bị ảnh hưởng do hạn, trong đó có 73,2 ha bị mất trắng.
Những ngày này, đi về những vườn tiêu ở Tây Nguyên mới thấy hết nỗi cực nhọc của người trồng tiêu nơi đây: Những vườn hồ tiêu khô khát, héo rũ; những chiếc lá trên thân dây ngả vàng, trong khi thân dây thì không đủ sức bám vào thân trụ.
Nông dân Nguyễn Hoàng ở vựa hồ tiêu Chư Pưh nói như muốn khóc: "Chưa năm nào nắng nóng, khô hạn như năm nay. Giếng nhà tôi đã khô nước hoàn toàn, tưới nhờ hàng xóm không được bởi họ cũng cần nước để tưới cho vườn của họ, mà chắc gì giếng nhà họ đã còn nước".
Theo đó, hơn hai ngàn trụ tiêu của ông Hoàng gần như không còn sức sống. Theo ông Hoàng thì: "Nếu đến cuối tháng mà vẫn chưa có mưa, vườn tiêu nhà tôi cầm chắc chết cháy!".
Ông Hoàng Phước Bính- Phó Chủ tịch thường trực Hiệp hội Hồ tiêu Chư Sê, cho biết: "Hầu hết vườn tiêu của huyện này đều đã bị ảnh hưởng do hạn. Xã H'bông bị nặng nhất huyện bởi ở đây không có nguồn nước giếng và ao hồ. Người dân ở đây chỉ còn cách khoan nước ngầm, nhưng mấy ai đủ tiền để khoan giếng, trong khi không ít giếng khoan ở đây cũng đã bị đứt mạch".
Cũng theo ông Bính thì nếu tiếp tục hạn đến cuối tháng tư này, có không ít diện tích hồ tiêu của huyện sẽ bị chết do không có nước tưới, ảnh hưởng đến năng suất, sản lượng trong vụ tới và nhiều năm sau đó...
Biện pháp tối ưu: Tưới tiết kiệm
Tại hội thảo, Thứ trưởng Lê Quốc Doanh, các nhà khoa học, các đại biểu... đều thống nhất chung một ý kiến: Trong bối cảnh hạn hán, thiếu nước tưới cho cây trồng trên diện rộng như hiện nay, biện pháp tối ưu là phải sớm triển khai mô hình tưới tiết kiệm cho cây trồng.
Theo đó, Cty CP Công nghệ tưới Khang Thịnh đã giới thiệu mô hình tưới nước "siêu tiết kiệm" trên cây cà phê và hồ tiêu. Đại diện Cty cho biết, công nghệ này được nhập từ Israel, rất phù hợp với điều kiện tưới cho cây cà phê và hồ tiêu ở Tây Nguyên. Hệ thống tưới nhỏ giọt này sẽ tiết kiệm được 40% lượng nước tưới so với cách tưới truyền thống.
Đặc biệt, bà con còn bón phân, thuốc bảo vệ thực vật thông qua hệ thống tưới này bằng cách đưa phân, thuốc vào đường ống, từ đó phân và thuốc theo ống nước đến với từng gốc cây. Biện pháp bón phân này sẽ tiết kiệm được 30 - 40% lượng phân bón so với bón phân kiểu truyền thống.
Nông dân Nguyễn Lê Trung (thôn 7, xã Ea Hok, huyện Cư Kuin, Đăk Lăk) có vườn tiêu trồng từ năm 2002. Đến năm 2015, anh được tiếp cận và áp dụng mô hình tưới tiết kiệm.
Anh vui vẻ nhận xét: "Tưới tiết kiệm hiệu quả hơn rất nhiều, như giữ được màu xanh cho lá, mặt đất luôn luôn ẩm. Một tháng chỉ cần tưới hai đợt. Tiện cái là chỉ cần bật cầu giao rồi... đi ngủ, không cần phải cực nhọc kéo vòi khắp vườn. Áp dụng mô hình này, nhà em tiết kiệm được đủ thứ: Từ nước, phân bón đến công lao động. Đặc biệt vườn tiêu lúc nào cũng xanh tốt".
Trong bối cảnh khô hạn khốc liệt, không ít vườn tiêu vàng úa và có thể chết cháy trong nay mai, chúng tôi lại hết sức ngỡ ngàng khi đến thăm vườn tiêu của anh Lê Hùng Huấn (thôn An Điền, xã Ia Blang, huyện Chư Sê, Gia Lai).
Anh Huấn có 3 ha tiêu, trong đó có 3.500 trụ vừa cho thu hoạch vụ đầu. Từ xa nhìn vào, vườn tiêu của anh cứ ngằn ngặt xanh dưới cải nắng như đổ lửa của cao điểm mùa khô Tây Nguyên. Mười hai giờ trưa, chúng tôi bước vào vườn tiêu, cảm giác mát lạnh đến dễ chịu, không thể nghĩ rằng ở ngoài kia đang hầm hập nóng.
Anh Huấn áp dụng mô hình tưới tiết kiệm từ năm 2013, có nhận xét: "Đây là mô hình rất hiệu quả bởi tưới tiết kiệm đất không bị nén, mặt đất luôn giữ được độ ẩm, tiết kiệm nước và phân bón, tiết kiệm công tưới, đặc biệt vườn cây phát triển rất tốt...".
Cái khác trong việc áp dụng mô hình tưới tiết kiệm của anh Huấn là không chỉ tưới nhỏ giọt dưới gốc, vườn nhà anh còn thiết kế hệ thống tưới phun mưa bên trên cây tiêu. Việc tưới phun mưa trên lá, theo ông Hoàng Phước Bính là vô cùng cần thiết, bởi hồ tiêu là cây lưỡng tính (tự thụ phấn), vậy nên cần có mưa (nước) tác động để làm rách bao phấn, quá trình thụ phấn sẽ dễ dàng hơn. Ngoài ra, tưới phun mưa còn làm giảm tác hại của những cơn mưa a- xít, thường xuất hiện vào đầu mùa mưa Tây Nguyên...
|
Nhận xét về hệ thống tưới tiết kiệm này, Tiến sỹ Lê Ngọc Báu, Viện trưởng Viện Khoa học kỹ thuật nông lâm nghiệp Tây Nguyên cho biết: "Tôi đánh giá cao hiệu quả của hệ thống tưới tiết kiệm nhỏ giọt này, đặc biệt là đối với cây tiêu. Đây là công nghệ được đánh giá tưới tiết kiệm hiệu quả nhất trên thế giới.
Với cây tiêu, ngoài việc tiết kiệm nước và phân bón đến 40%, tiết kiệm công lao động, nó còn có tác dụng hạn chế được cỏ dại, hạn chế sự lây lan mầm bệnh ở trong đất vì nó tưới cục bộ.
Đây là biện pháp lý tưởng nhất mà tôi nghĩ, trong tương lai cần nhân rộng mô hình này. Nhà nước cũng cần quan tâm đúng mức để giúp nông dân khai thác có hiệu quả thế mạnh nông nghiệp ở Tây Nguyên...".
|