Trên thế giới hiện có 172 quốc gia áp dụng sản xuất nông nghiệp hữu cơ với diện tích 43,7 triệu ha; 87 quốc gia xây dựng hệ thống tiêu chuẩn quốc gia cho sản phẩm hữu cơ. Tại Việt Nam, đến nay có 30 trên 63 tỉnh, thành phố sản xuất nông nghiệp hữu cơ và theo hướng hữu cơ với 59 cơ sở sản xuất. Trong đó chủ yếu là mô hình sản xuất doanh nghiệp tư nhân và nhóm hộ nông dân…
Vướng mắc lớn nhất được các đại biểu đưa ra đối với sản xuất và tiêu thụ sản phẩm hữu cơ là việc thiếu hành lang pháp lý trong chứng nhận sản phẩm hữu cơ cũng như cơ chế chính sách hỗ trợ sản xuất, quỹ đất. Việt Nam hoàn toàn có lợi thế và tiềm năng sản xuất sản phẩm nông nghiệp hữu cơ bởi hệ sinh thái đa dạng, lợi thế về các nguồn lực….
Quang cảnh Hội nghị
Ông Hà Phúc Mịch, Chủ tịch Hiệp hội nông nghiệp hữu cơ Việt Nam chia sẻ: “Tiêu chuẩn và chứng nhận sản xuất hữu cơ là chìa khóa cần phải được xem xét hiện nay bởi nếu không giải quyết được vấn đề này việc sản xuất sẽ không có cơ sở để quản lý, giám sát chứng nhận sản phẩm hữu cơ từ đó có thể trở thành phong trào và rất dễ đi vào “ ngõ cụt”. Người làm nông nghiệp hữu cơ thực sự nhưng khi bán sản phẩm lại bán như sản phẩm bình thường thì không ai làm được”.
Một số ý kiến cho rằng, cần quy hoạch và bảo vệ đất đai, nguồn nước hiện chưa hoặc ít bị ô nhiễm còn thích hợp cho sản xuất nông nghiệp hữu cơ theo hướng hàng hóa. Khuyến khích doanh nghiệp đầu tư sản xuất vật tư nông nghiệp hữu cơ đầu vào. Song song đó cần hoàn thiện hệ thống chính sách tiêu chuẩn, quy chuẩn sản xuất chế biến chứng nhận chất lượng giúp người tiêu dùng an tâm sử dụng các sản phẩm đã có chứng nhận và đạt tiêu chuẩn… Theo ông Nguyễn Nam Hải, Phó tổng cục trưởng Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường chất lượng – Bộ khoa học công nghệ, Bộ NN&PTNT cần đóng vai trò chủ trì và phối hợp với Bộ khoa học công nghệ trong việc quy hoạch và phát triển nông nghiệp hữu cơ, xây dựng những tiêu chuẩn, quy chuẩn một số nhóm sản phẩm cụ thể. Việc này phải gắn với chiến lược xây dựng thương hiệu quốc gia cũng như chiến lược xuất khẩu sản phẩm nông nghiệp. Một số sản phẩm chủ lực có lợi thế như lĩnh vực thủy sản có tôm, xuất khẩu gạo, cà phê và chế biến dược liệu, tinh dầu.
Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường cho biết, hệ thống canh tác nông nghiệp hữu cơ đã và đang là xu hướng phát triển của nhiều quốc gia trên thế giới khi áp lực về lương thực giảm đi, trong khi áp lực về vệ sinh an toàn thực phẩm, chất lượng nông sản và môi trường tăng lên. Nông sản Việt Nam hiện đã xuất khẩu đi 180 nước trên thế giới, trước nhu đòi hỏi từ thực tiễn sản xuất việc chuyển từ nền sản xuất khai thác tài nguyên sang nông nghiệp hàng hóa, công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ là yêu cầu tất yếu. Việc sớm thúc đẩy sản xuất nông nghiệp hữu cơ có ý nghĩa quan trọng trong tái cơ cấu ngành nông nghiệp, đáp ứng xu hướng chung của tiêu dùng trong nước và xuất khẩu nông sản tạo động lực trong tổ chức lại và thúc đẩy sản xuất.
Bộ trưởng nhấn mạnh: “Bộ NN&PTNT sẽ tập hợp những bất cập và đề xuất với Chính phủ ban hành những Nghị quyết chuyên đề về sản xuất nông nghiệp hữu cơ. Đồng thời bàn với các Bộ, ngành liên quan như: Khoa học công nghệ, Tài nguyên và Môi trường hình thành Đề án phát triển nông nghiệp hữu cơ để giải quyết những vấn đề một cách tổng thể trong khu vực này. Bộ sẽ cùng với Bộ khoa học công nghệ tập trung hoàn thiện sửa nhanh Bộ Tiêu chuẩn năm 2015 do Bộ khoa học công nghệ đã ban hành nhưng hiện nay chưa đi vào cuộc sống thì hiện nay phải chung sức để chỉnh sửa. Về một số chính sách trước mắt khuyến khích tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, hợp tác xã, nông dân sắp tới sẽ được rà soát như: Nghị định 210, tháo gỡ các nút thắt về chính sách đất đai”.