Bình quân có mỗi tỉnh có 85 HTX (Đông Nam bộ 62 HTX, ĐBSCL 96 HTX). HTX hoạt động trong lĩnh vực trồng trọt chiếm đa số (46,1%), thủy sản chiếm 9,3%, HTX tổng hợp chiếm 22,3%. Quy mô các HTX với khoảng 130.000 thành viên, bình quân khoảng 79 thành viên/HTX. Ở Bến Tre có số thành viên bình quân cao nhất là 827 thành viên/HTX, Đồng Tháp có 479 thành viên/HTX; 10/11 tỉnh còn lại có dưới 100 thành viên/HTX.
Về vốn hoạt động là gần 2,8 tỷ đồng/HTX (cao hơn mức bình quân cả nước 1,1 tỉ đồng/HTX). Trong đó có một số tỉnh có vốn/HTX lớn như Đồng Nai khoảng 16 tỷ đồng/HTX, Đồng Tháp 9 tỷ đồng/HTX, TP HCM 5 tỷ đồng/HTX, Bình Dương 4 tỷ đồng/HTX…Còn lại có khá nhiều HTX vốn ít nên hoạt động gặp khó khăn và hiệu quả thấp. Trong khi đó việc tiếp cận các nguồn vốn vay từ các tổ chức tín dụng của các HTX rất hạn chế do không có tài sản thế chấp và ít có HTX có phương án kinh doanh hiệu quả nên không vay được vốn.
Ông Phạm Công Bình, Giám đốc DNTN Công Bình (Long An) cho biết, với 30 năm hoạt động kinh doanh xuất khẩu lúa gạo, Công Bình hiện có 4 nhà máy xay xát chế biến gạo với năng lực sấy 1.000 tấn lúa ngày và xay xát chế biến 500 tấn gạo/ngày. Những năm gần đây DN thực hiện liên kết SX với với các HTX và tổ hợp tác trồng lúa trên cánh đồng lớn 6.000-10.000 ha/vụ ở 5 tỉnh Long An, Hậu Giang, Sóc Trăng, Bạc Liêu.
Qua quá trình liên kết ông Bình nhận thấy các HTX có cách quản trị tốt hơn, nhưng số HTX liên kết chỉ có 10% (mỗi HTX với khoảng 100 nông hộ có qui mô đất SX 100- 200 ha), trong khi số tổ hợp tác chiếm tới 90%. Trong khi hiện DNTN Công Bình rất cần liên kết thực hiện hợp đồng SX với HTX, bởi ban điều hành HTX và các thành viên dễ dàng đồng thuận trong các phương thức tổ chức SX.
Mong muốn của DN là sắp tới, hợp tác liên kết với HTX nông nghiệp thực hiện SX theo chuỗi giá trị nhằm nâng cao chất lượng lúa gạo, xây dựng vùng nguyên liệu theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP và cánh đồng Organic… đáp ứng theo yêu cầu nhà nhập khẩu là truy xuất được nguồn gốc sản phẩm. DNTN Công Bình sẵn sàng thu mua lúa của HTX giá cao hơn 100- 200 đ/kg so với lúa SX bên ngoài.
Còn ông Trần Hoàng An, Giám đốc HTX nông nghiệp Evergrouwth (Sóc Trăng) cho hay kể từ khi HTX Evergrouwth thành lập ngày 29/3/2004 đến nay đã thu hút trên 2.298 thành viên tham gia, trong đó 98% là đồng bào Khmer. Đàn bò sữa ban đầu của HTX có 477 con đến nay tổng đàn đạt trên 6.000 con; lượng sữa thu mua các hộ thành viên bình quân 26 tấn/ngày; với 32 nhân viên làm việc trực tiếp trong HTX. Tổng vốn điều lệ 1,8 tỷ đồng, tổng số vốn chủ sở hữu là 49,3 tỷ đồng.
HTX hoạt động theo mô hình quản trị và điều hành tách biệt nhau. Quản trị trực tiếp là những thành viên tham gia quản lý HTX tự nguyên không hưởng lương, mỗi tháng họp một lần. Còn các thành viên Ban điều hành làm việc hưởng lương. HTX hoạt động theo nguyên tắc tự chủ về tài chính và phân chia lợi nhuận theo tỷ lệ tham gia HTX.
HTX nông nghiệp Evergrouwth cung ứng đầu vào cho thành viên trong HTX các dịch vụ gieo tinh, thuốc thú y và điều trị, thức ăn gia súc, kỹ thuật trồng cỏ, xây dựng chuồng trại, máy thu hoạch sữa… trên tinh thần phục vụ không mang tính kinh doanh. Đầu ra HTX bao tiêu toàn bộ sản phẩm sữa và tìm đầu mối tiêu thụ sữa cho bà con chăn nuôi là các nhà máy thu mua chế biến sữa. HTX hiện đang bán sữa cho nhà máy cô gái Hà Lan. HTX đảm bảo sữa chất lượng tốt nhất để bán được giá cao nhất cho các hộ thành viên nuôi bò sữa.
Kết quả đến nay số thành viên HTX tăng bình quân 11%/năm; lượng sữa tăng 16%/năm và doanh thu tăng 13%/năm. Năm 2015 HTX đạt doanh thu cao nhất 195 tỷ đồng, lợi nhuận 16,5 tỷ đồng và 6,5 tỷ năm 2016 (do năm qua khủng hoảng sữa thừa trên toàn cầu).
|
+ Ông Nguyễn Hữu Phước, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bến Tre:
Luật HTX 2012 có nhiều điều khoản thay đổi, nhưng do tâm lý người dân còn ngán ngại dư âm HTX kiểu cũ. Mặt khác do đặc điểm của tỉnh “người đông, đất ít” nên gặp khó khăn trong tổ chức SX. Bình quân mỗi hộ 5 người có khoảng 6 công đất. Đất trên 5 ha/hộ đếm trên đầu ngón tay, do vậy việc tổ chức SX lớn là cần thiết nhưng hiện còn gặp khó khăn...
+ Ông Đoàn Tấn Bửu, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Tháp:
Qua 5 năm các HTX trên địa bàn tỉnh đã phát huy vai trò tự chủ trong SX kinh doanh; tổ chức nhiều loại hình dịch vụ mang lại hiệu quả cao. Nhiều HTX liên kết liên doanh với các DN thực hiện được chuỗi SX, tiêu thụ sản phẩm. Bộ máy quản lý HTX được đổi mới, hoạt động SX kinh doanh, dịch vụ ngày càng khởi sắc, tạo thêm nhiều việc làm mới cho nhiều lao động địa phương và nâng cao thu nhập cho thành viên HTX.
Đến nay Đồng Tháp có 125 HTX nông nghiệp hoạt động theo Luật HTX, với tổng số hơn 20.380 thành viên; vốn bình quân trên 9 tỷ/HTX, doanh thu bình quân 2 tỷ đồng/HTX, lợi nhuận bình quân trên 256 triệu đồng/HTX. Tuy tạo được sự chuyển biến trong phát triển các HTX về số lượng và chất lượng, nhưng qua thực tế triển khai còn gặp không ít khó khăn...
|